Người Thổi Hồn Cho Mai Vàng Đua Sắc
Về với huyện Châu Đức trong những ngày giáp Tết, chúng tôi được lãnh đạo Hội Sinh vật cảnh tỉnh giới thiệu một nghệ nhân bậc thầy trong nghệ thuật trồng cây cảnh. Đó là ông Nguyễn Văn Toản, ở xã Bình Trung. Ông đến với cây cảnh không chỉ vì giá trị kinh tế mà còn bởi niềm đam mê, lòng yêu thiên nhiên và cây cỏ.
Cây Cảnh - Tác Phẩm Nghệ Thuật Độc Đáo
Ông Toản bước vào nghệ thuật trồng, ghép cây cảnh từ năm 1990 với lòng say mê và yêu thích cây cỏ. Ông là một trong những nghệ nhân tiên phong trong phong trào chơi cây cảnh bonsai và mai vàng ở huyện Châu Đức. Khu vườn mai bến tre quanh nhà ông có hàng trăm chậu cây cảnh đa dạng chủng loại với dáng thế độc đáo. Ngắm nhìn những cây cảnh được cắt tỉa, uốn nắn cẩn thận và tinh tế, chúng tôi thật sự ấn tượng với khu vườn của ông, bởi nó không chỉ có giá trị kinh tế mà còn chứa đựng niềm đam mê, yêu thiên nhiên của nghệ nhân sinh vật cảnh Nguyễn Văn Toản.
Nghệ Nhân Nguyễn Văn Toản Bên Cây Mai Vàng Đoạt Giải Thưởng Lớn
Được biết, ông làm nghề cơ khí, nhưng do đam mê cây cảnh nên đã sưu tầm rất nhiều loại cây về trồng và chăm sóc. Hễ có thời gian rảnh, ông lại tìm kiếm các loại cây, khối đá, và chậu độc đáo để phù hợp với từng dáng thế cây. Nhờ vậy, khu vườn nhỏ của ông trở nên xanh tốt và trong lành. Thời gian tạo dáng và uốn sửa cây là cả một quá trình lâu dài, đòi hỏi người nghệ nhân phải có lòng đam mê và sự kiên trì, bình quân phải mất từ 2 đến 10 năm. Yếu tố để người chơi cây cảnh thành công chính là có cái nhìn và tư duy sáng tạo trong tạo hình để thổi hồn vào tác phẩm, làm cho tác phẩm trở nên sống động.
Năm 2004, ông Toản là một trong những thành viên nòng cốt sáng lập Hội Sinh vật cảnh tỉnh và Huyện hội Châu Đức. Từ đó, ông đã giúp nhiều thành viên trong hội phát triển vườn mai hoàng long theo hướng vừa chơi cây vừa mang lại thu nhập cao. Bất cứ cây nào khi mới mang về đều được ông cắt, uốn cành để tạo thế; mất vài năm như vậy, cây mới thành hình. Theo ông, một cây cảnh "độc" phải hội đủ ba yếu tố: cổ - kỳ - mỹ, nghĩa là phải lâu năm, kỳ dị và có giá trị mỹ thuật cao. Cây phải có dáng đẹp, cành nhánh cân đối theo một trong bốn thế: trực, siêu, hoành, huyền. Rễ càng xù xì càng đẹp, thân cây phải nhỏ dần từ dưới lên trên, cành phải sắp xếp từ lớn đến bé và không được trùng nhau. Cây cảnh đẹp không chỉ ở dáng mà còn phải phù hợp với chậu, như vậy mới tôn thêm nét đẹp của từng loài. Một tác phẩm tương đối hoàn thiện là một cây già, cổ kính, còn giữ nét hoang sơ, dịu dàng, gợi lên được sự rung động mỹ cảm của người ngắm. Trong đó, dáng thế của cây là phần quyết định.
Ông Nguyễn Văn Toản không chỉ là người thổi hồn cho mai vàng đua sắc mà còn là người lan tỏa tình yêu thiên nhiên, cây cỏ đến mọi người, góp phần giữ gìn và phát triển nghệ thuật cây cảnh truyền thống của địa phương.
Nghệ Thuật Chơi Cây Cảnh: Niềm Đam Mê Và Tri Thức
Chơi cây cảnh cũng như nhiều thú chơi khác, ngoài niềm đam mê và tâm trong sáng, người chơi cần có những hiểu biết sâu sắc về cây. Mỗi dáng thế của cây cảnh đều mang một ý nghĩa riêng: thế quần thụ thể hiện sự đoàn kết, sung túc, sum vầy; thế bạt phong thể hiện ý chí mạnh mẽ; thế phụ tử, mẫu tử, huynh đệ tượng trưng cho tình cảm gia đình. Dáng trực thể hiện tính quân tử, cương trực; dáng huyền, siêu nói lên sự mềm dẻo, khéo léo. Việc nghiên cứu tỉ mỉ về các loại cây đã khiến ông Nguyễn Văn Toản không chỉ trở thành một nghệ nhân mà còn là một chuyên gia về cây cảnh. Ông mong muốn ngày càng có nhiều người đến với cây cảnh hơn, không chỉ như một thú chơi lành mạnh mà còn là một cách phát triển kinh tế hiệu quả và bền vững.
Để Mai Vàng Khoe Sắc
Đối với người miền Bắc, hoa đào chiếm vị trí độc tôn trong ngày Tết, thì hoa mai là biểu tượng mùa xuân của người dân miền Nam. Mỗi khi nụ mai vàng e ấp nở những cánh đầu tiên, đó là dấu hiệu mùa xuân đã về. Không biết từ bao giờ, mai vàng đã trở thành biểu tượng của mùa xuân phương Nam. Trong muôn loài hoa Tết, hoa mai được yêu chuộng nhất. Nhìn những cánh mai vàng bừng sáng rực rỡ trong nắng xuân, lòng người cảm thấy thanh thản, trào dâng bao cảm xúc và ước vọng cho những ngày tháng tươi đẹp sắp đến.
Việc chăm sóc mai vàng để cây nở hoa đúng dịp Tết là một nghệ thuật. Đòi hỏi người trồng phải có kinh nghiệm và sự kiên trì. Cách chăm sóc mai vũ nữ chân dài với những kỹ thuật đặc thù như tưới nước, bón phân và cắt tỉa chính xác giúp đảm bảo cây mai phát triển tốt, nở hoa đều và rực rỡ vào dịp Tết. Mai vàng, với dáng vẻ thanh thoát và hoa nở rực rỡ, không chỉ làm đẹp thêm cho ngôi nhà mà còn mang lại may mắn và phúc lộc cho gia đình trong năm mới.
Người trồng mai ở huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, không chỉ xem đây là một nghề kiếm sống mà còn là niềm đam mê, niềm tự hào. Những cây mai vàng được chăm sóc cẩn thận, tỉ mỉ, mỗi năm lại nở rộ, mang lại niềm vui và hạnh phúc cho bao người. Mai vàng không chỉ là biểu tượng của mùa xuân, mà còn là biểu tượng của tình yêu thiên nhiên, sự kiên trì và sáng tạo của con người.
Bí Quyết Để Có Những Cây Mai Vàng Đẹp Rực Rỡ
Theo kinh nghiệm của ông Nguyễn Văn Toản, để có những cây mai đẹp, nhiều cành, mức độ hoa dày đặc, màu sắc sặc sỡ và vàng đậm, nở đúng dịp Tết thì quá trình chăm sóc đóng vai trò quyết định và phải được chuẩn bị ngay từ đầu năm. Từ tháng 3, ông tiến hành cắt tỉa tạo tán rồi bón phân. Quá trình này vừa tiếp tục chăm sóc, phòng ngừa sâu bệnh, vừa bón phân theo định kỳ hàng tháng. Đến tháng 9, ông tạo tán thêm một lần rồi bón phân tiếp. Đến giữa tháng Chạp, những cây có độ lá xanh nhiều thì tiến hành lặt lá, những cây lá già thì lặt chậm lại sau vài ngày. Đặc biệt, từ đầu tháng Chạp phải thường xuyên theo dõi thời tiết, nếu quá lạnh có thể đưa cây vào nhà tránh gió và sưởi ấm.
Cũng theo ông Toản, cây mai không phun bất kỳ một loại thuốc kích thích nào mà ngày lặt lá quyết định hoa nở sớm hay muộn. Hoa mai nở theo chu kỳ sáng nở chiều rụng trong 4 ngày liên tục và nở theo 2 đợt, mỗi đợt cách nhau 10 ngày. Những cây mai khi hoa nở nhưng lá không mọc là những cây đạt chuẩn. Để có cây mai đạt, phần lớn phụ thuộc vào quy trình chăm sóc và giống hoa. Hiện nay, giống mai tốt nhất trong các giống mai vàng hiện nay là mai Dạo giảo (Thủ Đức).
Tình Yêu Cây Cảnh Và Sự Sáng Tạo
Với kinh nghiệm chơi cây cảnh trên 20 năm, ông Toản đã tạo ra rất nhiều tác phẩm nghệ thuật độc đáo, có thương hiệu trong và ngoài tỉnh. Chỉ vào cây mai vàng với dáng thác đổ, ông cho biết tác phẩm này được ông công phu tạo dựng từ năm 1991 và đã từng đoạt 4 huy chương tại các hội hoa xuân ở thành phố Hồ Chí Minh.
Cho đến nay, các tác phẩm nghệ thuật của nghệ nhân Nguyễn Văn Toản đã đoạt trên 50 giải thưởng tại các cuộc triển lãm, hội hoa xuân, trong đó mai vàng chiếm 12 giải. Bằng niềm đam mê và tư duy sáng tạo, ông đã thổi hồn cho cây mai vàng đua sắc, góp phần mang vẻ đẹp thiên nhiên đến với mỗi nhà, mỗi người.
Ông Toản không chỉ là một nghệ nhân tài ba mà còn là người lan tỏa tình yêu cây cảnh đến cộng đồng. Ông mong muốn ngày càng có nhiều người đến với cây cảnh, không chỉ như một thú chơi lành mạnh mà còn là một cách phát triển kinh tế bền vững và hiệu quả. Mỗi dịp Tết đến, khi những cánh mai vàng bừng sáng rực rỡ, đó chính là niềm tự hào và minh chứng cho sự kiên trì, sáng tạo và tình yêu thiên nhiên của ông.
